Quy định mới nhất về thẩm quyền của tòa án khu vực sau 01/7/2025

Tòa án nhân dân tối cao đã nhận được phản ánh ánh sáng của một số Tòa án nhân dân về việc thực hiện nhiệm vụ, thẩm quyền của Tòa án nhân dân trong quá trình phát triển khai thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Tư pháp người chưa thành niên, Luật Phá sản và Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án; các Nghị quyết của Quốc hội, Pháp lệnh, Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan đến sắp xếp, tổ chức máy của Tòa án nhân dân.

Để bảo đảm áp dụng hệ thống luật nhất, Tòa án nhân dân tối cao có ý kiến ​​trúc sau:

1. Về tiếp nhận nhiệm vụ, thực hiện thẩm quyền của Tòa án Phúc thẩm nhân dân tối cao

Tòa án Phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao tiếp nhận dịch vụ, công việc đã được Tòa án nhân dân cấp cao thụ lý theo thủ tục phúc thẩm trước ngày 01/7/2025 mà chưa được giải quyết xong thì Tòa Phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao đã tiếp tục phục vụ dự án, việc tiếp tục giải quyết theo quy định tại điểm a khoản 3 Điều 3 Nghị quyết số 225/2025/QH15 ngày 27/6/2025 của Quốc hội “Đi làm” này hành luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân, các luật tố tụng và luật khác có liên quan”;  khoản 1 Điều 3 Quyết định số 01/2025/NQ-HĐTP  ngày 27/6/2025 nhân của Hội đồng Thẩm phán Tòa án dân tối cao “Hướng dẫn áp dụng một số quy định về tiếp nhận nhiệm vụ, thực hiện thẩm quyền của các Tòa án nhân dân” (sau đây gọi là Nghị quyết số 01/2025/NQ-HĐTP).

Ví dụ:  Toà án Phúc thẩm 3 tiếp tục nhận nhiệm vụ, nhiệm vụ làm Tòa án nhân dân tỉnh Ninh Thuận xét xử sơ thẩm có kháng sinh, đề xuất, đã được Tòa án nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh thụ lý theo thủ tục Phúc thẩm trước ngày 01/7/2025 mà chưa quyết định xong. Trường hợp này, Tòa Phúc thẩm 3 tiếp tục giải quyết vấn đề mà không chuyển nhiệm vụ, việc nêu lên Tòa Phúc thẩm 2 giải quyết.

Trường hợp bản án đã quyết định của Tòa án nhân dân cấp tỉnh đã xét xử sơ thẩm thẩm quyền để giải quyết lại theo thủ tục sơ thẩm thì giao hồ sơ vụ án, nhiệm vụ cho Tòa án nhân dân cấp tỉnh đã xét xử sơ thẩm vụ án, nhiệm vụ trong đó hoặc Tòa án nhân dân cấp tỉnh tiếp theo nhận nhiệm vụ của Tòa án đang xử lý việc xác minh lại quy định pháp luật đúng đắn. Trường hợp sau đó bản án, quyết định sơ thẩm về dự án này kháng sinh, kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm thì do Tòa Phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao có thẩm quyền theo sau quyết định theo quy định tại Điều 3 Thông tư số 03/2025/TT-TANDTC ngày 30/6/2025 của Tòa án nhân dân tối cao “Thành lập các Tòa án Phúc thẩm, địa phương, phục vụ và tương đương, cơ quan báo chí của Tòa án nhân dân cao tối; quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy của các tòa án thuộc đơn vị nhân dân tối cao” (sau đây gọi là Thông tư số 03/2025/TT-TANDTC).

Trường hợp án, quyết định của Tòa án Phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao bị vô chủ để giải quyết lại theo thủ tục phúc thẩm thì Tòa Phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao có thẩm quyền theo lãnh thổ giải quyết theo quy định tại Điều 3 Thông tư số 03/2025/TT-TANDTC .

2. Về kế thừa quyền, nghĩa vụ tiền tụng

2.1. Về kế thừa quyền, nghĩa vụ tiền tụng của Quận ban nhân dân cấp huyện trong nhiệm vụ dân sự, hành chính có liên quan đến yêu cầu ado giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

Điểm h, điểm i khoản 1 Điều 5 Nghị định số 151/2025/ND-CP ngày 12/6/2025 của Chính phủ “Quy định về phân thẩm quyền của chính quyền địa phương 02 cấp, phân quyền, phân cấp trong khu vực đất đai” (sau đây gọi là Độ định số 151/2025/ND-CP), có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2025, quy định:

“1. Thẩm quyền của Quận ban nhân dân cấp huyện theo quy định của Luật Đất đai chuyển giao cho Chủ tịch Quận ban nhân dân cấp xã thực hiện, bao gồm:

....

h) Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất quy định tại  điểm b khoản 1 Điều 136 và điểm d khoản 2 Điều 142 Luật Đất đai;

i) Xác định lại diện tích đất ở và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất quy định tại khoản 6 Điều 141 Luật Đất đai;

...”

Căn cứ quy định nêu nêu trên, trường hợp tòa án thụ lý lý sơ thẩm, phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm vấn công việc dân sự, giám đốc thẩm, tái thẩm vấn công việc dân sự, thẩm định, tái thẩm vấn công việc dân sự, thẩm định, tái thẩm vấn công việc dân sự, thẩm quyền, tái thẩm vấn công việc dân sự, thẩm quyền, tái thẩm vấn công việc dân sự, thẩm quyền, tái thẩm vấn công việc dân sự cấp độ và đã đưa ra ban nhân dân cấp cộng vào tham gia thử nghiệm như cách cân bằng sự thật trong dự án nhưng chưa giải quyết xong, xử lý xong kể từ ngày 01/7/2025, Tòa án xác thực định người kế thừa quyền và nghĩa nghi lễ cúng của Quận ban nhân dân cấp huyện là Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã có thẩm quyền.

Trường hợp tòa án cấp dưỡng sơ thẩm vụ việc dân sự, nhiệm vụ hành chính từ ngày 01/7/2025 có liên quan đến yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do Ủy ban nhân dân cấp huyện thì Tòa án đưa chủ tịch quận ban nhân dân cấp xã có thẩm quyền vào tham gia cúng với tư cách là đương sự trong dự án.

2.2. Về kế thừa quyền, nghĩa vụ tố tụng của Chủ tịch ban nhân dân cấp huyện trong nhiệm vụ án hành chính về năng khiếu quyết định tranh chấp đất đai của Chủ tịch ban nhân dân cấp huyện

Điểm g Tài khoản 2 Điều 5 Nghị định số 151/2025/ND-CP quy định:

”2. Thẩm quyền của Chủ tịch Quận ban nhân dân cấp huyện theo quy định của Luật Đất đai chuyển giao cho Chủ tịch Quận ban nhân dân cấp xã thực hiện, cụ thể như sau:

...

g) Giải quyết tranh chấp đất đai giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau quy định tại điểm a khoản 3 Điều 236 ; ban hành quyết quyết quyết quyết tranh chấp đất đai, ban hành quyết quyết mặc dù thực hiện quyết quyết quyết tranh chấp đất đai quy định tại khoản 4 Điều 236 Luật Đất đai .

....”

Căn cứ quy định nêu nêu trên, trường hợp tòa án thụ lý lý sơ thẩm, phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm vụ án hành chính trước ngày 01/7/2025 về diều kiện quyết định tranh chấp đất đai của Chủ tịch cấp nhân nhân dân cấp huyện và đã đưa ra Chủ tịch Ban nhân dân cấp huyện vào tham gia cầu nguyện với tư cách là người sự kiện trong dự án kể từ ngày 01/7/2025, Tòa án xác định người kế thừa quyền và nghĩa cầu nguyện của Chủ Tích phân ban nhân dân cấp huyện là Chủ tịch phân ban nhân dân cấp xã có thẩm quyền.

Trường hợp tòa án cấp thẩm quyền hành chính từ ngày 01/7/2025 về tình huống quyết định giải quyết tranh chấp đất đai của Chủ tịch ban nhân dân cấp huyện thì Tòa án đưa chủ tịch quận ban nhân dân cấp xã có thẩm quyền tham gia tố tụng với tư cách là người bị kiện trong dự án.

2.3. Về kế thừa quyền, nghĩa vụ tiền tụng của Chủ tịch quận ban nhân dân cấp huyện trong nhiệm vụ án hành chính về khởi kiện quyết định giải quyết của chủ tịch quận ban nhân dân cấp huyện Căn cứ quy định tại Điều 4, Điều 5 Nghị định số 151/2025/ND-CP , Điều 8 Nghị quyết số 01/2025/NQ-HDTP :

2.3.1.  Trường hợp giải pháp hành chính khiếu kiện quyết định giải quyết khiếu nại của Chủ tịch huyện ban nhân dân cấp huyện tranh luận quyết định hành chính, hành động vi hành chính về quản lý đất đai mà lĩnh vực quản lý thuộc thẩm quyền của Quận ban nhân dân cấp huyện chuyển giao cho Chủ tịch quận ban nhân dân cấp tỉnh thì giải quyết như sau:

Trường hợp tòa án thụ lý sơ thẩm, phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm vụ án hành chính trước ngày 01/7/2025 và đã đưa Chủ tịch ban dân cấp huyện vào tham gia tố tụng với tư cách là người bị trong sự kiện thì kể từ ngày 01/7/2025, Tòa án xác định người cấp quyền và nghĩa vụ cao cấp của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện là Chủ tịch Ủy ban nhân dân dự án cấp.

Tòa án thẩm phán sơ thẩm thẩm phán hành chính từ ngày 01/7/2025 thì Tòa án đưa ra Chủ tịch Quận ban nhân dân cấp tỉnh vào tham gia tố tụng với tư cách là người bị kiện trong dự án.

2.3.2.  Trường hợp giải pháp hành chính về khiếu kiện quyết định giải quyết thiếu hụt của Chủ tịch huyện ban nhân dân cấp huyện tranh luận quyết định hành chính, hành động vi hành chính về quản lý đất đai mà lĩnh vực quản lý thuộc thẩm quyền của Quận ban nhân dân cấp huyện, Chủ tịch huyện ban nhân dân cấp huyện chuyển giao cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện thì quyết định như sau:

Trường hợp tòa án thụ lý sơ thẩm, phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm vụ hành chính trước ngày 01/7/2025 và đã đưa Chủ tịch ban nhân dân cấp huyện vào tham gia tố tụng với tư cách là người bị kiện trong, thì kể từ ngày 01/7/2025, Tòa án xác định người thâm quyền và nghĩa vụ tiền tố của Chủ tịch ban nhân dân cấp huyện là Chủ tịch ban dự án nhân dân cấp có xã hội.

Tòa án tòa án cấp thẩm quyền hành chính từ ngày 01/7/2025 thì tòa án đưa chủ tích quận ban nhân dân cấp xã có thẩm quyền vào tham gia tố tụng với tư cách là người bị kiện trong dự án.

3. Về xem xét, xác định tại chỗ

Căn cứ quy định tại  khoản 1, khoản 2 Điều 101 Bộ luật Tố tụng dân sự ; khoản 1, khoản 2 Điều 88 Luật Tố tụng hành chính thì đại diện Ủy ban nhân dân cấp xã hội khi Thẩm phán tiến hành xem xét, thẩm phán tại phòng là Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã (người đại diện theo pháp luật của Quận ban nhân dân cấp xã) hoặc người được Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp ủy quyền, phân công; Đại diện Công an cấp xã là Trưởng Công an cấp xã hoặc Công an thành viên do Trưởng Công an cấp xã phân công. Do đó, before khi tiến hành xem xét, thẩm định tại phòng, Tòa án có văn bản gửi Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã cấp hoặc Trưởng Công an cấp xã đề nghị cử đại diện Ủy ban nhân dân cấp xã, Công an cấp xã có mặt khi Thẩm phán tiến hành xét xét, thẩm định tại phòng.

4. Về thành lập Hội đồng định giá tài sản

Căn cứ quy định tại điểm a khoản 4 Điều 104 Bộ luật Tố tụng dân sự ; điểm a khoản 4 Điều 91 Luật Tố tụng hành chính thì trước Tòa án ra Quyết định định giá tài sản đang tranh chấp, Tòa án phải xác định tài sản cần định giá, cơ quan chuyên môn có liên quan, số lượng thành viên Hội đồng định giá. Trên cơ sở đó, Toà án gửi văn bản đề nghị cơ quan tài chính cử nhân đại diện làm Chủ tịch Hội đồng định giá, các cơ quan chuyên môn khác có thẩm quyền cử tri có trình chuyên môn liên quan đến tài sản cần định giá tham gia làm thành viên Hội đồng định giá, cụ thể như sau:

Tòa án nhân dân khu vực thành lập Hội đồng định giá bao gồm Chủ tịch Hội đồng định giá là đại diện cơ quan tài chính, thành viên Hội đồng định giá là đại diện các cơ quan chuyên môn có liên quan quản lý ban nhân dân cấp quy định tại  Điều 15 Nghị định số 150/2025/ND-CP ngày 6/12/2025 của Chính phủ “Quy định tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân, thành phố trực trung trung và Ủy ban nhân dân xã, phường, đặc khu thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương” (sau đây gọi là Nghị định số 150/2025/ND-CP).

Tòa án nhân dân cấp tỉnh thành lập Hội đồng định giá bao gồm Chủ tịch Hội đồng định giá là đại diện cơ quan tài chính, thành viên Hội đồng định giá là đại diện các cơ quan chuyên môn có liên quan thuộc Ủy ban nhân dân cấp quy định tại Điều 8 và Điều 9 Nghị quyết số 150/2025/ND-CP.

Quá trình thành lập Hội đồng định giá dù có khó khăn, Mắc kẹt trong công việc đề nghị cử tri tham gia Hội đồng định giá thì Tòa án có văn bản đề nghị Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Ủy ban nhân dân cấp xã chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan chuyên môn có liên quan.

Trên đây là một số nội dung trao đổi nghiệp vụ của Tòa án nhân dân tối cao để các Tòa án nghiên cứu tham khảo trong quá trình giải quyết các công việc thuộc thẩm quyền.