Người thứ ba ngay tình là người mua tài sản từ người bán không có thẩm quyền, nhưng họ không biết và không thể biết giao dịch đó là không hợp pháp. Pháp luật Việt Nam quy định bảo vệ quyền lợi của họ, nghĩa là chủ sở hữu ban đầu không thể đòi lại tài sản từ người thứ ba ngay tình nếu họ tham gia vào giao dịch dân sự một cách thiện chí. 

• Người thứ ba ngay tình là người giao dịch với bên tham gia giao dịch dân sự mà không biết, không thể biết giao dịch đó có sai phạm (vô hiệu) và đã thực hiện giao dịch một cách trung thực, hợp pháp.
• Người thứ ba này có quyền được pháp luật bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
  • Ví dụ: C mua một chiếc xe từ B, trong khi hợp đồng mua bán xe giữa B và A bị vô hiệu nhưng C không biết điều đó và đã thanh toán tiền đầy đủ, thì C được coi là người thứ ba ngay tình.

Điều kiện để làm người thứ ba ngay tình?

Là người chiếm hữu tài sản một cách ngay tình:

Họ trung thực và không hề biết rằng người giao dịch với mình không có quyền chuyển giao tài sản.

Tham gia vào giao dịch dân sự thứ hai: Xuất hiện trong một giao dịch nối tiếp sau giao dịch vô hiệu đầu tiên.

Giao dịch có đền bù: Họ tham gia giao dịch một cách hợp pháp, có trả tiền hoặc trao đổi tài sản có giá trị tương đương.

Quy định về bảo vệ quyền lợi của người thứ ba ngay tình?

Theo pháp luật dân sự Việt Nam, người thứ ba ngay tình sẽ được bảo vệ quyền lợi, cụ thể là quyền sở hữu tài sản khi họ xác lập quyền đối với tài sản đó thông qua giao dịch dân sự với một người mà tài sản đó không thuộc quyền sở hữu của người giao dịch đó. Điều này nhằm bảo vệ sự ổn định của các giao dịch dân sự và tính trung thực trong giao dịch. 

Theo đó:

• Nếu giao dịch dân sự vô hiệu làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của người thứ ba ngay tình, thì:

• Quyền  lợi của  người thứ  ba  ngay  tình  được  pháp  luật  bảo  vệ. Người thứ ba vẫn được giữ quyền sở hữu, quyền sử dụng hoặc các quyền khác đã có được.
• Bên vi phạm hoặc bên gây thiệt hại phải bồi thường cho người thứ ba ngay tình về những tổn thất mà họ phải chịu.

Quyền của người thứ ba ngay tình không phụ thuộc vào việc giao dịch dân sự vô hiệu đã được Tòa án tuyên hay chưa.

• Ví dụ: Bán xe cho C (người thứ ba ngay tình) dù hợp đồng giữa A và B vô hiệu, thì C vẫn được giữ xe, còn B phải bồi thường thiệt hại cho A.

Căn cứ pháp lý: Điều 133 Bộ luật Dân sự 2015:

“Điều 133. Bảo vệ quyền lợi của người thứ ba ngay tình khi giao dịch dân sự vô hiệu

1. Trường hợp giao dịch dân sự vô hiệu nhưng đối tượng của giao dịch là tài sản không phải đăng ký đã được chuyển giao cho người thứ ba ngay tình thì giao dịch được xác lập, thực hiện với người thứ ba vẫn có hiệu lực, trừ trường hợp quy định tại Điều 167 của Bộ luật này.

2. Trường hợp giao dịch dân sự vô hiệu nhưng tài sản đã được đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền, sau đó được chuyển giao bằng một giao dịch dân sự khác cho người thứ ba ngay tình và người này căn cứ vào việc đăng ký đó mà xác lập, thực hiện giao dịch thì giao dịch đó không bị vô hiệu.

Trường hợp tài sản phải đăng ký mà chưa được đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì giao dịch dân sự với người thứ ba bị vô hiệu, trừ trường hợp người thứ ba ngay tình nhận được tài sản này thông qua bán đấu giá tại tổ chức có thẩm quyền hoặc giao dịch với người mà theo bản án, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền là chủ sở hữu tài sản nhưng sau đó chủ thể này không phải là chủ sở hữu tài sản do bản án, quyết định bị hủy, sửa.

3. Chủ sở hữu không có quyền đòi lại tài sản từ người thứ ba ngay tình, nếu giao dịch dân sự với người này không bị vô hiệu theo quy định tại khoản 2 Điều này nhưng có quyền khởi kiện, yêu cầu chủ thể có lỗi dẫn đến việc giao dịch được xác lập với người thứ ba phải hoàn trả những chi phí hợp lý và bồi thường thiệt hại.”